¨το λιγότερο είναι περισσότερο¨Mies van der Rohe

¨το περισσότερο δεν είναι λιγότερο¨ Robert Venturi

                                                                                                                      το λιγότερο μπορεί να είναι διφορούμενο?♦

a completely open-plan apartment, with two glazed sides, and free-standing  furniture defining the interior spaces

The first visit to the site took place while the building was still under construction. The space in question was long and rectangular, with two enclosed long sides and two sides completely open. This openness meant sweeping urban views over Athens penetrated deep into the space; it informed the entire design process. On one side stand Filopappou Hill, an assortment of typical Athenian apartment blocks and, moreover, the dark mass of the new Acropolis Museum sitting directly beneath a view to the Parthenon. On the other side lie the yards and backs of buildings, Syngrou Avenue and, in the distance, Mount Hymettus.

It was decided that the flow through this rectangular space should not be blocked by the addition of interior or exterior walls. The openings at each end would remain clear from edge to edge through the use of large glass panes. The interior space was kept completely open plan, with no dividing walls, in order to enhance the expansive nature of the space. Matte white-lacquered surfaces that lie parallel to the long sides of the apartment define two zones that hide away all the enclosed spaces: bathrooms, an office-cum-bar, a projection screen and library, a guest fold-down wall bed, and the kitchen. These numerous functional spaces disappear into the long sides.

In the centre of the open apartment, three free-standing furniture “islands” in high-gloss white lacquer form passageways and spaces, but without boundaries. These clean rectangular blocks float on a white floor laid with large blocks of marble. Lacquer and glass sliding doors hidden in the islands and in the side-walls close off the main bedroom, shower, wardrobe, and guest room. The sliding of these doors redefines the space, revealing or concealing various functions from view. The design of these islands, with their associated sliding doors, allow the open-plan space to be divided into discrete functional zones. And they can transform the ways in which these zones connect – the apartment functions as a machine for the creation of spaces, views and interactions.

In addition to the  sliding doors, this game of spatial transformation is facilitated by the lighting design, and the careful repetition of volumes and surfaces. All three of these design elements are used to ensure that every aspect in the space has multiple uses, and is not defined solely by its major function. For example, when the sliding doors are closed, the three “island” volumes that dominate the space form part of a continuous opaque wall. When the doors are opened, these volumes are revealed as free-standing elements that channel the flow of movement through the space. And all the while, these volumes also serve as fitted storage spaces.Or take the sliding doors: they hide things away, but they are also used as illuminated surfaces or projection screens or mirrors, and are a source of endless visual possibility with all their positions in between fully open and closed. It is by these simple means that the apartment creates its wealth of spaces, views and interactions.

This machine for living is precise with regard to the functionality of the spaces it creates, yet is also allows for playfully unexpected facets of visual communication and spatial flow, such as games with the light and reflections. While the dark colour of the ceiling means it recedes from sight, undermining the notion of a white box, the dominant use of white allows for the creation of a wide variety of environments and appearances, and facilitates the myriad transformations of the space.

♦

Η πρώτη επίσκεψη στο υπό ανάθεση διαμέρισμα έγινε ενώ ακόμα η πολυκατοικία ήταν υπό κατασκευή. Η αρχική του μορφή ήταν ένας ορθογώνιος μακρόστενος χώρος με κλειστές τις δυο μακριές πλευρές και δυο απολύτως διαμπερείς. Η αρχική ανοιχτότητα επέτρεπε σε μια σαρωτική θέα της  αθηναϊκής πόλης να “εισβάλει” στον χώρο και υπήρξε καίρια για τις συνθετικές αποφάσεις. Από την μια πλευρά στέκει  ο λόφος του Φιλοπάππου, οι αθηναϊκές πολυκατοικίες, και το κυριότερο ο σκουρόχρωμος όγκος του νέου μουσείου Aκρόπολης που υπογραμμίζει κυριολεκτικά την θέα του ναού του Παρθενώνα. Από την άλλη πλευρά  βρίσκονται ακάλυπτοι αθηναϊκών πολυκατοικιών, η λεωφόρος  Συγγρού και στο βάθος ο Υμηττός.

Aυτή η ροή  που διαπερνά τον ορθογώνιο χώρο δεν έπρεπε να ανακοπεί από πρόσθετους τοίχους ούτε εξωτερικά ούτε εσωτερικά. Οι όψεις, δηλαδή οι στενότερες πλευρές, αποφασίστηκε  να παραμείνουν “ανοικτές” σ’ όλο το μήκος, με την χρήση μεγάλων γυάλινων κουφωμάτων. Εσωτερικά, διαμορφώθηκε μια τελείως ανοιχτή κάτοψη, χωρίς διαχωριστικούς τοίχους, που ενισχύει τη διαμπερότητα του χώρου. Επιφάνειες απο λευκή, ματ λάκα  παράλληλες με τις μακριές πλευρές του αρχικού ορθογωνίου, διαμορφώνουν εκατέρωθεν του διαμερίσματος δυο ζώνες όπου ¨κρύβονται¨ οι κλειστοί χώροι: τα λουτρά, ένα bar, μια οθόνη προβολής, η βιβλιοθήκη, το wall bed και η κουζίνα.  Οι λειτουργίες αυτές εξαφανίζονται στο πάχος των πλαϊνών πλευρών.

Στο κέντρο τρία ελεύθερα έπιπλα-νησίδες από λευκή γυαλιστερή λάκα διαμορφώνουν περάσματα και επιμέρους χώρους χωρίς σαφή όρια. Oι νησίδες, καθαροί ορθογώνοι όγκοι, πλέουν σε μια λευκή επιφάνεια από μεγάλες πλάκες μαρμάρου ‘Αριστον.  Συρόμενα λακαριστά  και γυάλινα πετάσματα  κρυμμένα στις νησίδες  και τους πλάγιους τοίχους κλείνουν ορίζοντας το υπνοδωμάτιο του ιδιοκτήτη, τον χώρου του ντους, την γκαρνταρόμπα, τον ξενώνα. Σύροντας τα ο χώρος είτε δίνεται στο βλέμμα συνολικά είτε χρήσεις και θέες αποκρύπτονται.Οι νησίδες μαζί με τα προσαρτημένα σ αυτές πετάσματα αποτελούν το εύρημα  που μετατρέπει τον ενιαίο χώρο σε χώρο με διακεκριμένες λειτουργικά περιοχές. Δημιουργούν την δυνατότητα ρύθμισης της επικοινωνίας των περιοχών έτσι ώστε το σπίτι να  λειτουργεί σαν μηχανισμός παραγωγής χώρων, θεάσεων, συμβάντων.

Συνολικά τα εργαλεία  που συνέβαλαν στο παιχνίδι των μετασχηματισμών υπήρξαν εκτός από τα συρόμενα πετάσματα, η διαχείρηση του φωτισμού και η επαναληψιμότητα  των όγκων και  επιφανειών. Και τα τρία  χρησιμοποιήθηκαν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε κανένα στοιχείο του χώρου να μην είναι μονοσήμαντο και να μην ορίζεται αποκλειστικά από την λειτουργία του. Π.χ. Οι κεντρικοί όγκοι του σπιτιού  είναι άλλοτε κομμάτια ενός ενιαίου τοίχου, άλλοτε φίλτρα της διαμπερότητας, άλλοτε κουτια αποθήκευσης. Όπως επίσης και τα  κινητά πετάσματα άλλοτε κρύβουν κάτι, άλλοτε είναι φωτιστικές επιφάνειες,  επιφάνειες προβολής ή καθρέφτες, άλλοτε μισοφανερώνουν κάτι αποκαλύπτοντας τις δυνατότητες των ενδιάμεσων θέσεων.  Mε ελάχιστα και απλά μέσα  το σπίτι μπορεί να παράγει πληθώρα  χώρων, θεάσεων και επεισοδίων.

Aυτός ο μηχανισμός κατοίκησης  εκτός από  μηχανισμός ακρίβειας ως προς την λειτουργικότητα των χώρων που παράγει,  αφήνει ταυτόχρονα να συμβαίνουν απρόβλεπτα παιχνίδια επικοινωνίας και ροϊκότητας.  Παιχνίδια φωτός και  ανακλάσεων. Eνώ το σκούρο χρώμα της οροφής την εξαφανίζει από το οπτικό πεδίο διαλύοντας το λευκό ¨κουτί¨,  η αποκλειστική χρήση του λευκού γίνεται το ελάχιστο σημείο εκκίνησης για να γεννηθούν εναλλακτικά τοπία, εικόνες και πληθώρα μεταμορφώσεων του χώρου.

architects: Dimitris Theodoropoulos + Marianna Xyntaraki + Maria Tsigara

αρχιτέκτονες: Δημήτρης Θεοδωρόπουλος + Μαριάννα Ξυνταράκη + Μαρία Τσιγάρα

realized project/υλοποιημένο έργο

photos: eriera attali, viewport architectural images